Οι σαλβεστρόλες των πικρών τροφών έχουν αντικαρκινική δράση

Οι σαλβεστρόλες είναι ουσίες που παράγει ένα φυτό, προκειμένου να προστατευτεί από στρεσογόνους και παθογόνους παράγοντες, όπως μύκητες, ιούς, βακτήρια, υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία και έντομα. Οι Σαλβεστρόλες επίσης έχουν την ιδιότητα να περιορίζουν τα καρκινικά κύτταρα στον ανθρώπινο οργανισμό. Tα σκοτώνουν, αλλά αφήνουν ανέπαφα τα υγιή κύτταρα.

Οι πικρές σαλβεστρόλες απαντώνται σε ικανές ποσότητες σε βιολογικά καλλιεργημένα λαχανικά, βότανα και φρούτα. Όσοι προτιμούν μη γενετικά τροποποιημένα προϊόντα που έχουν καλλιεργηθεί χωρίς την χρήση τοξικών φυτοφαρμάκων παρουσιάζουν μεγαλύτερη προστασία έναντι όλων των ειδών καρκίνου σε σχέση με όσους επιλέγουν τα κοινά μη βιολογικά προϊόντα.

Οι Βρετανοί ερευνητές έχουν βρει συνολικά πάνω από είκοσι φυτοθρεπτικά συστατικά (βιοφλαβονοειδή, καρβοξυλικά οξέα, στιλβένια, στιλβενοειδή) στα λαχανικά, τα βότανα και τα φρούτα. Όλα αυτά έχουν ως κοινό γνώρισμα την πρόκληση απόπτωσης των καρκινικών κυττάρων μετά την ενεργοποίηση του ενζύμου CYP1B1.

Οι ερευνητές έχουν ονομάσει αυτή την ομάδα των φυτοθρεπτικών ουσιών “σαλβεστρόλες’ (‘salve’ σημαίνει ‘σώζω’, ενώ το ‘strol’ προέρχεται από το ‘resveratrol’, την πρώτη σαλβεστρόλη). Οι σαλβεστρόλες με την πικρή ή έντονη γεύση ανήκουν στις φυτοαλεξίνες, ουσίες που παράγονται από τα φυτά, προκειμένου να προστατευτούν από στρεσογόνους παράγοντες, όπως μύκητες, ιούς, βακτήρια, έντομα και υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία.

Αυτές οι φυτοαλεξίνες, που αντιπροσωπεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του φυτού, βρίσκονται κατά κύριο λόγο στον φλοιό των φρούτων, στους καρπούς, τα φύλλα και το περίβλημα των ριζών, μέρη του φυτού που έρχονται σε επαφή με τον στρεσογόνο παράγοντα. Ανάλογα με το αν το φυτό έρχεται σε επαφή μαζί του, περιέχει μια μικρή (υποτυπώδη) ή μεγάλη ποσότητα φυτοαλεξινών. Οι σαλβεστρόλες διαφέρουν σε σχέση με τη βιολογική δραστηριότητα και διαθεσιμότητα, χρόνο ημιζωής και υδατο- ή λιπο-διαλυτότητα. Είναι φυσικές, μη τοξικές ουσίες για τα υγιή κύτταρα και υπάρχουν σε τρόφιμα που βοηθούν στην πρόληψη κατά του καρκίνου. Πολλά παραδοσιακά βότανα περιέχουν υψηλά ποσοστά σαλβεστρολών.

Μέχρι στιγμής, η έρευνα σε καρκινικούς ιστούς έχει δείξει ότι οι σαλβεστρόλες προκαλούν απόπτωση των καρκινικών κυττάρων του εγκεφάλου, του στήθους, του προστάτη, του παχέους εντέρου, των ωοθηκών, των όρχεων και των πνευμόνων. Τα αποτελέσματα της αντιμετώπισης των καρκινοπαθών με συμπυκνωμένο εκχύλισμα σαλβεστρολών είναι ενθαρρυντικά.

Υπάρχουν πολύ λίγες σαλβεστρόλες στη σύγχρονη διατροφή

Ο καθηγητής Potter και οι συνεργάτες του, έκαναν μια ενδιαφέρουσα ανακάλυψη κατά τη διάρκεια των ερευνών τους για τις σαλβεστρόλες: το επίπεδο των προστατευτικών σαλβεστρολών στα φρέσκα λαχανικά, φρούτα και βότανα, σε σχέση με αυτό που βρίσκεται στα επεξεργασμένα τρόφιμα, διαφέρει δραματικά.

Τα εντομοκτόνα, όπως και τα μυκητοκτόνα, έχουν μειώσει δραστικά τα επίπεδα των σαλβεστρολών στα κοινά λαχανικά και φρούτα. Είναι λογικό, εφόσον το φυτό δε χρειάζεται πλέον να παραγάγει φυτοαλεξίνες. Αντιθέτως, τα ψεκασμένα τρόφιμα περιέχουν καρκινογόνες ουσίες, λόγω των υπολειμμάτων από εντομοκτόνα. Επιπλέον, η επιλογή και η βελτίωση των φυτών τα τελευταία πενήντα έως εξήντα χρόνια έχουν οδηγήσει στην καλλιέργεια ποικιλιών που είναι από τη φύση τους πλούσιες σε πικρές σαλβεστρόλες (και λιγότερο εξαρτώμενες από εντομοκτόνα). Οι άνθρωποι έχουν την τάση να αποφεύγουν τρόφιμα με πικρή γεύση, προτιμούν να τρώνε λαχανάκια Βρυξελλών, παρά τα φυτά που πικρίζουν σε κάποιον βαθμό. Οι άνθρωποι επίσης επιλέγουν νέες ποικιλίες λαχανικών και φρούτων που μοιάζουν σε μέγεθος, χρώμα και σχήμα, και αφήνουν παλιές ποικιλίες που είναι λιγότερο ελκυστικές, αλλά πλουσιότερες τελικά σε σαλβεστρόλες.

Τέλος, οι παραγωγοί τροφίμων τις αφαιρούν, προκειμένου να επιτυγχάνουν τη γεύση, το χρώμα και τη διαφάνεια των (εκλεπτυσμένων) τροφών, όπως οι χυμοί φρούτων και το ελαιόλαδο. Η γεύση γίνεται πιο γλυκιά χωρίς να χρειάζεται προσθήκη ζάχαρης. Ως γενικό κανόνα, τα “ραφιναρισμένα” τρόφιμα περιέχουν ελάχιστες έως καθόλου σαλβεστρόλες.

Η ερευνητική ομάδα των Burke και Potter έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σημερινή διατροφή περιέχει 80 με 90% λιγότερες σαλβεστρόλες συγκριτικά με πενήντα ή εκατό χρόνια πριν. Μόνο τα βιολογικά (μη επεξεργασμένα) τρόφιμα περιέχουν ακόμη σχετικά μεγάλες ποσότητες σαλβεστρολών. Η μειωμένη πρόσληψη σαλβεστρολών και η αύξηση των καρκινογόνων ουσιών στα τρόφιμα ίσως και να έχουν συμβάλει στην αύξηση του καρκίνου την τελευταία δεκαετία.

Σημαντικές βιολογικές πηγές σαλβεστρολών

Λαχανικά: πράσινα λαχανικά, αγκινάρα, σπαράγγια, νεροκάρδαμο, ρόκα, όλα τα είδη λάχανου, πιπεριές, αβοκάντο, αποφλοιωμένοι σπόροι σόγιας, δαυκί, σέλινο, αγγούρι, σπανάκι, κολοκύθα, κολοκυθάκι, μελιτζάνα.

Φρούτα: κόκκινα φρούτα, μούρα, σταφύλια, μήλα, φράουλες, δαμάσκηνα, σύκα, βατόμουρα, μανταρίνια, πορτοκάλια, πεπόνια, ανανάς, μάνγκο.

Βότανα / μυρωδικά: μαϊντανός, βασιλικός, δενδρολίβανο, θυμάρι, φασκόμηλο, μέντα, ταράξακο, ρόιμπος (τσάι), πεντάνευρο, κυνόροδο, γαϊδουράγκαθο, λευκάκανθα (μούρο), χαμομήλι, αγριμόνιο, λουίζα.

Περισσότερη πρόσληψη σαλβεστρολών

Για καλύτερη προστασία κατά του καρκίνου, καλό είναι να αυξάνει η πρόσληψη σαλβεστρολών με την κατανάλωση μη επεξεργασμένων, βιολογικών λαχανικών, βοτάνων και φρούτων. Αυτή τη στιγμή, ένα ερευνητικό σχέδιο βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρώπη, σύμφωνα με το οποίο όσοι λαμβάνουν μέρος αναζητούν παλαιότερες ποικιλίες λαχανικών και φρούτων που έχουν από τη φύση τους περισσότερες σαλβεστρόλες. Τα λαχανικά είναι καλύτερο να μαγειρεύονται στον ατμό ή με γρήγορο σοτάρισμα. Οι σαλβεστρόλες είναι σχετικά ανθεκτικές σε υψηλές θερμοκρασίες, αλλά χάνονται με τον βρασμό. Επιπροσθέτως, μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί συμπυκνωμένους ζωμούς λαχανικών και φρούτων, που επιλέγονται για τα υψηλά επίπεδα σαλβεστρολών που περιέχουν.

Συμπληρώματα διατροφής που τις περιέχουν (μαζί με τις πολυδραστικές ουσίες βιοτίνη, νιασίνη, βιταμίνη C, μαγνήσιο και σελήνιο) και τη σωματική άσκηση (οξυγόνο) μπορεί να συμβάλλουν στην προστασία από τον καρκίνο. Οι μελλοντικές κλινικές έρευνες θα πρέπει να το εξετάσουν αυτό. Η ανακάλυψη των σαλβεστρολών είναι, ούτως ή άλλως, ένας εξαιρετικός λόγος για να επιλέξει κανείς βιολογικά, φρέσκα και μη επεξεργασμένα τρόφιμα.

Χρήστος Τσεκούρας – Nutritional Therapist