Ποιες παθήσεις προκαλούν πόνο στη βάδιση
O μέσος άνθρωπος περνά ένα μεγάλο μέρος της ημέρας όρθιος και περπατά κάνοντας αρκετές χιλιάδες βήματα. Η δύναμη που ασκείται σε κάθε πόδι κατά τη βάδιση είναι ίση με 2-3 φορές το βάρος του σώματος. Υπολογίζεται ότι σε κάθε χιλιόμετρο βάδισης το πόδι δέχεται φόρτιση ίση με 38 τόνους. Η καθημερινή αυτή φόρτιση, μας εξηγεί ο ορθοπαιδικός χειρουργός Ιωάννης Σπανός, αποτελεί την κύρια αιτία της επώδυνης βάδισης.
«Στην πραγματικότητα, για τα περισσότερα προβλήματα στα πόδια το περπάτημα και η ορθοστασία δεν είναι η αιτία αλλά ο παράγοντας που προκαλεί την εκδήλωση του υποκείμενου προβλήματος» σημειώνει ο κ. Σπανός και αναφέρει πως ο πόνος που παρουσιάζεται στο πρόσθιο τμήμα του ποδιού είναι συχνό πρόβλημα, ιδίως σε γυναίκες μέσης ηλικία και οφείλεται συνήθως σε συγγενείς ή επίκτητες παραμορφώσεις των δακτύλων και του πρόσθιου ποδιού.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πιο συχνή παραμόρφωση του ποδιού είναι ο βλαισός μέγας δάκτυλος. Πρόκειται για μια επώδυνη διόγκωση του θυλάκου της άρθρωσης του μεγάλου δακτύλου του ποδιού με δημιουργία προεξοχής στη βάση του (κότσι). Χαρακτηριστικό της νόσου είναι ότι το μεγάλο δάκτυλο κλίνει προς τα μικρά δάκτυλα. Η παραμόρφωση προκαλεί αποδιοργάνωση του ποδιού με αποπλάτυνση του πέλματος, συνωστισμό των υπολοίπων δαχτύλων και συχνά συνύπαρξη σφυροδακτυλίας. Το αποτέλεσμα είναι πόνος στα σημεία τριβής των οστικών προεξοχών (κότσι, κεφαλές μεταταρσίων). Οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση βλαισού μεγάλου δάκτυλου είναι η κληρονομικότητα και η μακροχρόνια χρήση ψηλοτάκουνων και στενών υποδημάτων.
Οι συνηθέστερες παραμορφώσεις των μικρών δακτύλων, υπογραμμίζει ο κ. Σπανός, είναι η γαμψοδακτυλία, η σφυροδακτυλία και η πληκτροδακτυλία. Οι παραμορφώσεις αυτές μπορεί να οφείλονται και αυτές στη χρήση στενών υποδημάτων, σε συστηματικά νοσήματα (νευρολογικές παθήσεις, ρευματοειδής αρθρίτιδα) ή και σε συγγενή αίτια (μακρύ 2ο δάκτυλο – δάκτυλο της Ελληνίδας). Συχνά συνυπάρχουν με άλλες παραμορφώσεις και παθολογικές καταστάσεις του ποδιού όπως ο βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι) και η πλατυποδία. Ο ασθενής παραπονείται για πόνο στο πρόσθιο τμήμα του ποδιού και κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων (μεταταρσαλγία) και προοδευτικά για σοβαρό περιορισμό στην ικανότητα βάδισης. Αρχικά οι αρθρώσεις είναι εύκαμπτες και η παραμόρφωση μπορεί να διορθωθεί παθητικά, αλλά με την πάροδο του χρόνου γίνονται δύσκαμπτες και αναπτύσσεται υπεξάρθρημα ή/και εξάρθρημα των μεταταρσιοφαλαγγικών αρθρώσεων. Στην περιοχή του πέλματος που βρίσκεται κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων ή στη ράχη των δακτύλων αναπτύσσονται επώδυνοι τύλοι (κάλοι) και στις πιο σοβαρές μορφές εμφανίζονται άτονα έλκη του δέρματος.
«Κατά την κλινική εξέταση εντοπίζεται το σημείο ευαισθησίας, ελέγχεται η κινητικότητα των μεταταρσίων και εξετάζεται η ύπαρξη πιθανών εύκαμπτων ή δύσκαμπτων παραμορφώσεων. Επιπλέον το πόδι εξετάζεται για την ύπαρξη κάλων ή υπερκερατώσεων. Συνήθως ακολουθεί απεικονιστικός έλεγχος με απλές ακτινογραφίες, υπέρηχο ή μαγνητική τομογραφία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον καθορισμό της κατάλληλης θεραπείας» αναφέρει ο κ. Σπανός.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εύκαμπτες παραμορφώσεις που διορθώνονται παθητικά, μπορούν να αντιμετωπιστούν με χρήση υποδημάτων με φαρδύ πρόσθιο τμήμα και ειδικά πέλματα ή/και νάρθηκες δακτύλων.
Αν η συντηρητική αντιμετώπιση αποτύχει ή η παραμόρφωση γίνει δύσκαμπτη τότε η αντιμετώπιση είναι χειρουργική. «Η διόρθωση επιτυγχάνεται μέσα από μικρές τομές (minimal invasive) και οι ασθενείς δεν χρειάζεται να ακινητοποιηθούν στο κρεβάτι με γύψο αλλά σηκώνονται και βαδίζουν άμεσα με τη χρήση ειδικών μετεγχειρητικών υποδημάτων» τονίζει ο κ. Σπανός και προσθέτει ότι οι επεμβάσεις γίνονται με τη χρήση ειδικής περιοχικής αναισθησίας που αναισθητοποιεί το πόδι τόσο κατά τη διάρκεια της επέμβασης όσο και για αρκετές ώρες μετά περιορίζοντας στο ελάχιστο το μετεγχειρητικό πόνο. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η ανώδυνη βάδιση χωρίς περιορισμό της λειτουργικότητας. Με τον κατάλληλο σχεδιασμό και επιλογή της επέμβασης η παραμόρφωση σπάνια υποτροπιάζει.
Στο μεταξύ σπανιότερο αίτιο πόνου στο πόδι είναι το νεύρωμα Morton’s. Σύμφωνα με τον κ. Σπανό, πρόκειται για μια πάχυνση του ιστού που περιβάλλει ένα από τα δακτυλικά νεύρα. Πιο συχνά αναπτύσσεται μεταξύ του τρίτου και του τέταρτου δαχτύλου, συνήθως ως απάντηση σε ερεθισμό, τραύμα ή υπερβολική πίεση. Εκδηλώνεται με εντοπισμένο καυστικό πόνο που αντανακλά στα δάκτυλα και επιτείνεται με τη δραστηριότητα ή με χρήση στενών υποδημάτων. Ο ασθενής συχνά έχει την αίσθηση ότι «περπατάει σε μάρμαρο». «Η αντιμετώπιση είναι κατά κανόνα συντηρητική με χρήση παπουτσιών με φαρδύ πρόσθιο τμήμα και ορθωτικών και σε εμμένουσες περιπτώσεις με τοπικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών» σημειώνει ο κ. Σπανός, λέγοντας πως σε λιγότερο από το 20% των ασθενών η πάθηση δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.
Συντάκτης: Δήμητρα Χατζηπαναγιώτου
