Ποια τα συμπτώματα του συνδρόμου Wiskott-Aldrich

To Σύνδροµο Wiskott-Aldrich (WAS) είναι µια µορφή πρωτοπαθούς ανοσοανεπάρκειας που αφορά τόσο τα Τ- όσο και τα Β- λεµφοκύτταρα. Επιπλέον, επηρεάζονται τα κύτταρα του αίµατος που ελέγχουν τις αιµορραγίες, τα αιµοπετάλια. Η κλασσική µορφή του Συνδρόµου Wiskott-Aldrich έχει ένα χαρακτηριστικό σύνολο εκδηλώσεων που συµπεριλαµβάνει αυξηµένη τάση προς αιµορραγία που προκαλείται από την ύπαρξη µειωµένου αριθµού αιµοπεταλίων, ιογενείς και µυκητιασικές λοιµώξεις και έκζεµα του δέρµατος. Με τον εντοπισµό του γονίδίου που ευθύνεται για την διαταραχή αυτή, σήµερα αναγνωρίζουµε ότι εµφανίζονται και ηπιότερες µορφές της πάθησης.

Η κλινική εικόνα του Συνδρόµου Wiskott-Aldrich (WAS) ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή. Μερικοί ασθενείς παρουσιάζουν και τις τρεις κλασσικές του εκδηλώσεις, δηλαδή χαµηλά αιµοπετάλια και αιµορραγίες, ανοσοανεπάρκεια και λοιµώξεις, και έκζεµα. Άλλοι ασθενείς παρουσιάζουν µόνο χαµηλές τιµές αιµοπεταλίων (θροµβοπενία) και αιµορραγίες.

Παλιότερα, οι ασθενείς που παρουσίαζαν µόνο µειωµένα αιµοπετάλια πιστευόταν πως πάσχουν από µια διαφορετική πάθηση που ονοµαζόταν Φυλοσύνδετη (µε το χρωµόσωµα Χ) θροµβοπενία. Μετά τον προσδιορισµό του γονιδίου WAS, έγινε σαφές πως τόσο το Σύνδροµο Wiskott-Aldrich (WAS) όσο και η Φυλοσύνδετη (µε το χρωµόσωµα Χ) Θροµβοπενία οφείλονται σε µεταλλάξεις του ιδίου γονιδίου και κατά συνέπεια αποτελούν διαφορετικές κλινικές µορφές της ίδιας διαταραχής.

Οι αρχικές εκδηλώσεις του WAS µπορεί να εµφανιστούν σύντοµα µετά τη γέννηση ή να αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής.Αυτές οι πρώιµες ενδείξεις συνδέονται άµεσα µε κάποιο ή και µε τα τρία κλασσικά χαρακτηριστικά του WAS, όπου συγκαταλέγονται οι αιµορραγίες λόγω του χαµηλού αριθµού αιµοπεταλίων, κνησµώδες και λεπιδωτό εξάνθηµα και έκζεµα και/ή λοιµώξεις που οφείλονται στην υποκείµενη ανοσοανεπάρκεια.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Ο µειωµένος αριθµός αιµοπεταλίων (θροµβοπενία) τα οποία έχουν µικρό µέγεθος είναι ένα χαρακτηριστικό εύρηµα όλων των ασθενών µε WAS. Εφόσον το WAS είναι η µοναδική διαταραχή όπου υπάρχουν αιµοπετάλια µικρού µεγέθους, η παρουσία τους είναι µια χρήσιµη διαγνωστική εξέταση για την πάθηση. Ενδοδερµική αιµορραγία που οφείλεται στην θροµβοπενία µπορεί να προκαλέσει στίγµατα στο µέγεθος του κεφαλιού της καρφίτσας, µελανο-κόκκινα, που ονοµάζονται πετέχειες, ή να είναι µεγαλύτερες και να µοιάζουν µε µώλωπες. Τα αγόρια που πάσχουν από WAS µπορεί επίσης να έχουν αιµατηρές συσπάσεις του εντέρου, ούλα που αιµορραγούν και παρατεταµένες ρινορραγίες. Η εγκεφαλική αιµορραγία είναι µια επικίνδυνη επιπλοκή και ορισµένοι γιατροί συνιστούν στα νήπια µε πολύ χαµηλές τιµές αιµοπεταλίων να φορούν κράνος προκειμένου να προστατεύονται από τραυματισμούς.

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Λόγω σοβαρής ανεπάρκειας στην λειτουργία των Τ- και των Β- λεµφοκυττάρων, οι λοιµώξεις είναι συνήθεις στο σύνδροµο WAS και µπορεί να εµπλέκουν όλες τις κατηγορίες µικροοργανισµών. Σε αυτές τις λοιµώξεις µπορεί να ανήκουν οι λοιµώξεις του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού όπως ή µέση ωτίτις, η παραρρινοκολπίτις και η πνευµονία. Σοβαρότερες λοιµώξεις, όπως η σηψαιµία (µόλυνση του αίµατος ή «δηλητηρίαση του αίµατος»), µηνιγγίτις και οξείες ιογενείς λοιµώξεις είναι λιγότερο συχνές. Σποραδικά, οι ασθενείς µε WAS µπορεί να εµφανίσουν πλασµατοκυτταρική πνευµονία (πνευµονοκύστη carinii). Το δέρµα µπορεί να µολυνθεί από διάφορα βακτήρια µετά από επίµονο ξύσιµο περιοχών του σώµατος µε έκζεµα. Μια ιογενής δερµατική λοίµωξη που ονοµάζεται Μολυσµατική Τέρµινθος επίσης παρουσιάζεται συχνά στο WAS.

ΕΚΖΕΜΑ Το έκζεµα βρίσκεται αρκετά σε ασθενείς µε WAS. Στα βρέφη, το έκζεµα µπορεί να θυµίζει ένα έντονο δερµατικό εξάνθηµα, εντοπισµένο ή γενικευµένο, στον κορµό ή στα άκρα. Στα µεγαλύτερα αγόρια, το έκζεµα µπορεί να περιορίζεται στις πτυχές του δέρµατος γύρω από τον αγκώνα, γύρω από τους καρπούς, τον λαιµό και τα γόνατα ή µπορεί το έκζεµα να καλύπτει µεγάλο µέρος της επιφάνειας του δέρµατος. Σε ακραίες περιπτώσεις, το έκζεµα µπορεί να προκαλέσει ερύθηµα του δέρµατος σε τέτοιον βαθµό που τα αγόρια «εκπέµπουν» θερµότητα στο περιβάλλον µε αποτέλεσµα να δυσκολεύονται να κρατήσουν σταθερή θερµοκρασία σώµατος. Το έκζεµα µπορεί να απουσιάζει ή να έχει ήπια µορφή σε άλλους ασθενείς.

∆ΙΑΓΝΩΣΗ Επειδή αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσµα ευρηµάτων, η διάγνωση του WAS θα πρέπει να εξετάζεται σε κάθε αγόρι που εµφανίζει ασυνήθιστα πολλές αιµορραγίες και µώλωπες, συγγενή ή πρώιµη εµφάνισης θροµβοπενίας και µικρά αιµοπετάλια. Οι χαρακτηριστικές ανωµαλίες των αιµοπεταλίων, οι χαµηλές τιµές και το µικρό µέγεθος, σχεδόν πάντοτε υπάρχουν στο αίµα του οµφάλιου λώρου των νεογέννητων. Η απλούστερη και χρησιµότερη εξέταση για να διαγνωστεί το WAS είναι να γίνει καταµέτρηση των αιµοπεταλίων και προσεκτική αξιολόγηση του µεγέθους τους. Τα αιµοπετάλια όσων πάσχουν από WAS είναι σηµαντικά µικρότερα από τα φυσιολογικά.

Σε µεγαλύτερα παιδιά, πάνω από την ηλικία των δύο χρόνων, µια ποικιλία ανοσολογικών διαταραχών µπορεί επίσης να εντοπιστεί και να χρησιµοποιηθεί για να υποστηρίξει τη διάγνωση. Ορισµένοι τύποι αντισωµάτων στον ορό του αίµατος είναι χαρακτηριστικά χαµηλοί ή απόντες σε αγόρια µε WAS. Συχνά έχουν χαµηλά επίπεδα αντισωµάτων έναντι των αντιγόνων των οµάδων αίµατος (αντι-Α ή αντι-Β, «ισοαιµοσυγκολλητίνες») και αδυνατούν να παράγουν αντισώµατα για ορισµένα εµβόλια που περιέχουν πολυσακχαρίτες ή σύνθετα σάκχαρα όπως αυτό κατά του πνευµονιοκόκκου (pneumovax ή pneumo23). ∆ερµατικές δοκιµασίες για τον υπολογισµό της λειτουργίας των Τ-λεµφοκυττάρων µπορεί να δείχνουν αρνητική αντίδραση και εργαστηριακές εξετάσεις της λειτουργίας των Τ-λεµφοκυττάρων µπορεί να µην είναι φυσιολογικές. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται µε την απόδειξη ελάττωσης ή την απουσία της πρωτεΐνης WAS ή µε την παρουσία µετάλλαξης στο γονίδιο της WASP. Οι εξετάσεις αυτές πραγµατοποιούνται σε κάποια εξειδικευµένα εργαστήρια και χρειάζονται αίµα ή ιστό.