Πάνω από ένα εκατομμύριο Έλληνες υποφέρουν από ημικρανία

Η ημικρανία θεωρείται η σημαντικότερη κεφαλαλγία, καθώς παρουσιάζει μια αρκετά μεγάλη συχνότητα στον πληθυσμό, ενώ παράλληλα οι κρίσεις συνήθως είναι έντονες και οδηγούν σε διαταραχή της καθημερινής λειτουργικότητας τους πάσχοντες.

Σύμφωνα με το Σύλλογο Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, ο πόνος της ημικρανίας είναι συνήθως πολύ έντονος ως και βασανιστικός, στη μία ή και τις δύο πλευρές του κεφαλιού. Συχνά η εντόπιση αλλάζει, δηλαδή πονάει άλλοτε η μία πλευρά του κεφαλιού, άλλοτε η άλλη ή και όλο το κεφάλι. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ημικρανικός πόνος μπορεί να εντοπίζεται πάντα στο ίδιο σημείο, στη μία πλευρά, σε όλο το κεφάλι ή και στην ινιακή/αυχενική περιοχή. Συνυπάρχει ενόχληση στο φως και τους ήχους ή τις οσμές, αλλά και πολλές φορές τάση για εμετό ή και εμετοί. Στη διάρκεια μίας κρίσης ημικρανίας είναι συχνά αδύνατον να λειτουργήσει κανείς φυσιολογικά ή- αν το καταφέρνει- αυτό απαιτεί τεράστια προσπάθεια και αντοχή. Και τα φαινόμενα αυτά μετά από λίγες ώρες ή και ημέρες υποχωρούν, για να επανέλθουν μετά λίγο καιρό, μέρες ή εβδομάδες.

Στην Ελλάδα, υπάρχουν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι που υποφέρουν από ημικρανία (περίπου 10 σε κάθε 100 ανθρώπους και των δύο φύλων πάσχουν από ημικρανία), ενώ ειδικά για τις γυναίκες τα ποσοστά αγγίζουν τις 18-20 στις κάθε 100 γυναίκες.

Η αναλγητική θεραπεία στην ημικρανία είναι σημαντικό να λαμβάνεται νωρίς, με την έναρξη της ημικρανικής κρίσης. Στόχος της αναλγητικής θεραπείας πρέπει να είναι η επίτευξη με μία μόνο δόση του κατάλληλου φαρμάκου πλήρους ύφεσης του πόνου και των συνοδών συμπτωμάτων εντός δύο ωρών από τη λήψη του φαρμάκου, και όχι απλά η μείωση της έντασης του πόνου. Ορισμένοι ασθενείς μπορούν να επιτύχουν ουσιαστική ανακούφιση με απλά αναλγητικά ή με μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, όπως η ιβουπροφαίνη. Οι περισσότεροι όμως θα χρειαστεί να λαμβάνουν ένα ειδικό αντι-ημικρανικό αναλγητικό της κατηγορίας των τριπτανών.

Η προληπτική θεραπεία της ημικρανίας γίνεται σε άτομα που οι κρίσεις είναι συχνές, έστω και αν αντιμετωπίζονται επαρκώς με τα αναλγητικά, αλλά και αν κρίσεις είναι σχετικά αραιές, αλλά παρόλη την αναλγητική θεραπεία διαταράσσουν την λειτουργικότητα. Οι παλαιότερες φαρμακευτικές θεραπείες, με ουσίες που εκτός από την αντι-ημικρανική έχουν και άλλες δράσεις, όπως αντιεπιληπτική ή αντικαταθλιπτική εξακολουθούν και είναι οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες, αν και ορισμένες φορές οι παρενέργειες εμποδίζουν τη χρήση τους, ενώ συχνά ασθενείς με ημικρανία είναι διστακτικοί να τις λάβουν, φοβούμενοι την πιθανότητα παρενεργειών.

Μη φαρμακευτικές θεραπείες, με ουσίες που διαθέτουν σε κάποιο βαθμό τεκμηρίωση της αντι-ημικρανικής τους δράσης, όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη Β2, το συνένζυμο Q10 και άλλες, επίσης χρησιμοποιούνται συχνά, καθώς οι ουσίες αυτές συστήνονται από κατευθυντήριες οδηγίες έγκυρων επιστημονικών εταιρειών, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας. Μάλιστα, καθώς πολλοί ασθενείς δείχνουν προτίμηση σε μη φαρμακευτικές θεραπείες, τα συμπληρώματα αυτά αποτελούν ιδανική λύση, σε σχέση με άλλες, μη τεκμηριωμένες θεραπείες.

Στις νεότερες μεθόδους προληπτικής θεραπείας της ημικρανίας επίσης συγκαταλέγονται ιατρικές συσκευές, αλλά και η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία. Η ιατρική συσκευή που κυκλοφορεί στην Ελλάδα είναι ένας διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθιστής του τριδύμου και των ινιακών νεύρων. Χρησιμοποιείται καθημερινά, για 20 λεπτά ή και για περισσότερο και διοχετεύει μικρής έντασης ηλεκτρικό ρεύμα σε περιοχές του κεφαλιού που νευρώνονται από κλάδους των τριδύμων νεύρων ή των ινιακών νεύρων, κάτι που είναι εντελώς ακίνδυνο. Η καθημερινή χρήση της συσκευής οδηγεί στη μείωση του αριθμού των επεισοδίων ημικρανίας ή κεφαλαλγίας τάσεως.

Η βοτουλινική τοξίνη έχει ένδειξη για χρήση σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία, δηλαδή σε ασθενείς με ημικρανία και με περισσότερες από 15 μέρες το μήνα κεφαλαλγίας, για τουλάχιστον 3 μήνες. Χορηγείται ανά τρίμηνο με 31 ως 39 ενέσεις, σε μια ευρεία περιοχή που περιλαμβάνει τουλάχιστον 31 σημεία στο μέτωπο, τους κροτάφους, την ινιακή χώρα, τον αυχένα και τη ράχη. Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν πως μπορεί να μειωθεί σημαντικά η συχνότητα, αλλά και η ένταση των κρίσεων ημικρανίας, καθώς και ο βαθμός λήψης αναλγητικών φαρμάκων.

Οι κυριότερες μελλοντικές επιλογές για την ημικρανία φαίνεται να είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του νευρομεταβιβαστή CGRP ή των υποδοχέων του. Πρόκειται για μια νέα γενιά αντι-ημικρανικών φαρμάκων, τα οποία έχουν πια ολοκληρώσει τα στάδια των κλινικών δοκιμών με ως τώρα ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην πρόληψη της ημικρανίας. Τα νέα αυτά φάρμακα έχουν την ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις υπάρχουσες θεραπείες, πως θα είναι απόλυτα εξειδικευμένα στην πρόληψη της ημικρανίας, στοχεύοντας στο CGRP, ένα νευροπεπτίδιο που φυσιολογικά βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα και παίζει κομβικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας.

Τα υπάρχοντα φάρμακα για την πρόληψη της ημικρανίας έχουν γενικότερες δράσεις και μπορεί να χορηγούνται και σε άλλες παθήσεις. Χορηγούνται από το στόμα, μία ή περισσότερες φορές την ημέρα, γεγονός που μερικές φορές καθιστά δύσκολη τη συνεπή λήψη τους, ενώ όχι σπάνια συνοδεύονται από ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες καθιστούν προβληματική τη σωστή λήψη τους. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του CGRP θα χορηγούνται με τη μορφή υποδόριας ή ενδοφλέβιας ένεσης μια φορά το μήνα ή και λιγότερο συχνά, γεγονός που καθιστά τη λήψη εύκολη και συνεπή. Επίσης, με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, έχουν εξαιρετικά μικρό ποσοστό εμφάνισης παρενεργειών, ενώ η αποτελεσματικότητα τους δεν υπολείπεται αυτής των υπαρχουσών θεραπειών.

Πέρα από τη χορήγηση θεραπείας, γενικά μέτρα όπως η τήρηση ενός σωστού ωραρίου λήψης τροφής, υγρών και ύπνου, αλλά και η σωματική άσκηση, σαφώς μπορεί να βοηθήσουν. Δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο όμως και για συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις, όπως για παράδειγμα η αποφυγή σοκολάτας, τυριών και αλκοόλ, που παίζουν ρόλο μόνο σε μικρό ποσοστό ασθενών.