Παχυσαρκία vs κάπνισμα: Ποιο βλάπτει περισσότερο;

Υψηλότερος είναι ο κίνδυνος που διατρέχουν οι παχύσαρκοι άνθρωποι, συγκριτικά με τους καπνιστές, καθώς το επιπλέον βάρος αφαιρεί 47% περισσότερα χρόνια ζωής συγκριτικά με το κάπνισμα, ενώ η χρήση καπνού προκαλεί παρόμοια απώλεια χρόνων ζωής συγκριτικά με την υψηλή αρτηριακή πίεση.

Στα συμπεράσματα αυτά κατέληξαν ερευνητές από την Cleveland Clinic και τη Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οι οποίοι θέλησαν να αναλύσουν τη συμβολή των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου στις αιτίες θανάτου του πληθυσμού στις ΗΠΑ.

Βάσει της εργασίας, για τις ανάγκες της οποίας χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία του 2014, διαπιστώθηκε ότι οι κύριες αιτίες εξαιτίας των οποίων οι άνθρωποι έχασαν πρόωρα τη ζωή τους, που όμως θα μπορούσαν να προληφθούν εάν άλλαζαν εγκαίρως ορισμένους παράγοντες, ήταν (κατά σειρά κατάταξης) η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η χρήση προϊόντων καπνού, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη.

«Η παχυσαρκία αποτελεί ένα ολοένα διογκούμενο πρόβλημα, καθώς τα ποσοστά της έχουν υπερδιπλασιαστεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Ήδη αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στις ανεπτυγμένες χώρες, ενώ τα ποσοστά βρίσκονται σε άνοδο ακόμα και στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2014, πάνω από 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες, ηλικίας 18 ετών και άνω, ήταν υπέρβαροι και από αυτούς τα 600 εκατομμύρια τουλάχιστον ήταν παχύσαρκοι, δηλαδή το 39% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν υπέρβαροι και το 13% παχύσαρκοι», σημειώνει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.

«Δυστυχώς, υψηλό είναι και το ποσοστό των παχύσαρκων παιδιών, όπως αποδεικνύεται από τα στατιστικά: την ίδια χρονιά, 41 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία συνδέονται με περισσότερους θανάτους παγκοσμίως σε σχέση με αυτούς που προκαλούνται σε λιποβαρείς ανθρώπους. Το θετικό, όμως, είναι ότι η παχυσαρκία μπορεί να προληφθεί και οι θάνατοι που οφείλονται σ’ αυτή σε μεγάλο βαθμό να αποφευχθούν».

Τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν τα επιτεύγματα των προσπαθειών που έχουν συντελεστεί τελευταία από κάθε παράγοντα υγείας για τη διακοπή του καπνίσματος, καθώς πριν από 15 χρόνια ο καπνός βρισκόταν στην κορυφή της λίστας των αιτιών εξαιτίας των οποίων χάνουν οι άνθρωποι πρόωρα τη ζωή τους.
Οι ερευνητές, παρουσιάζοντας την εργασία τους στην Ετήσια Συνάντηση της Γενικής Εσωτερικής Ιατρικής 2017, σημείωσαν ότι ορισμένα άτομα μπορεί να έχουν ανάγκες πολύ διαφορετικές από αυτές του ευρύτερου πληθυσμού. Για παράδειγμα, για έναν παχύσαρκο και αλκοολικό ασθενή είναι σημαντικότερο να αντιμετωπιστεί η χρήση αλκοόλ παρά η παχυσαρκία, παρόλο που η τελευταία έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στον πληθυσμό.

Για να εκτιμηθεί ο αριθμός των ετών ζωής που χάθηκαν εξαιτίας καθενός από τους 5 τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, οι ερευνητές εξέτασαν τη μεταβολή της θνησιμότητας σε μια σειρά υποθετικών αμερικανικών πληθυσμών που καθένας τους εξάλειψε έναν παράγοντα κινδύνου.

Οι ερευνητές συνέκριναν τα αποτελέσματα με τη μεταβολή των ετών ζωής που χάθηκαν για έναν πληθυσμό που εξάλειψε όλους τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Αναγνωρίζοντας ότι μερικοί, λιγότερο συνηθισμένοι, παράγοντες μπορεί να επιβαρύνουν σημαντικά μικρές υποομάδες πληθυσμού, εκτίμησαν, επίσης, το προσδόκιμο ζωής που αποκτήθηκε στα άτομα από κάθε τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Δρ. Glen Taksler από την Cleveland Clinic, οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου που αφορούν ανθρώπινες συμπεριφορές αποτελούν σημαντικό λόγο θνησιμότητας. «Τα προκαταρκτικά αυτά αποτελέσματα συνεχίζουν να τονίζουν τη σημασία της απώλειας βάρους, της διαχείρισης του διαβήτη και της υγιεινής διατροφής στον πληθυσμό των ΗΠΑ».

Οι τρεις από τις πέντε πρώτες αιτίες θανάτου (διαβήτης, υπέρταση και υψηλή χοληστερόλη) μπορούν να αντιμετωπιστούν και είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό από τους ασθενείς ότι οι θεραπευτικές επιλογές και προσεγγίσεις έχουν ισχυρό αντίκτυπο στα χρόνια που θα ζήσουν. Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν, επίσης, τη σημασία της προληπτικής φροντίδας στην κλινική πρακτική και γιατί πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τους γιατρούς.

«Η πραγματικότητα είναι, παρόλο που μπορούμε να γνωρίζουμε την άμεση αιτία θανάτου ενός ασθενούς, για παράδειγμα καρκίνο του μαστού ή καρδιακή προσβολή, δεν γνωρίζουμε πάντοτε τους παράγοντες που συμβάλλουν σ’ αυτή, όπως η χρήση καπνού, η παχυσαρκία, το αλκοόλ και το οικογενειακό ιστορικό. Για κάθε μείζονα αιτία θανάτου, εντοπίσαμε μια βασική αιτία για να καταλάβουμε αν υπήρχε τρόπος που θα μπορούσε ένα άτομο να ζήσει περισσότερο», διευκρινίζει ο Δρ. Taksler, ο οποίος συνεχίζει να διεξάγει έρευνες σε αυτόν τον τομέα και, μαζί με τους συνεργάτες του, να αναλύει και να βελτιώνει τα αποτελέσματα.

Όπως εξηγεί ο Δρ. Ξιάρχος, η παχυσαρκία ευθύνεται για πλήθος ασθενειών, μεταξύ των οποίων καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνος. «Η νόσος της παχυσαρκίας μπορεί να αντιμετωπιστεί αρκεί να υπάρχει υπομονή και επιμονή στον στόχο, και η βαριατρική επέμβαση, ή χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους, είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο για τη θεαματική βελτίωση της υγείας του ασθενούς. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα που προσφέρει είναι η θεραπεία του διαβήτη, της υψηλής αρτηριακής πίεσης, αλλά και μια σειρά από άλλες συννοσηρότητες που σχετίζονται με την παχυσαρκία», επισημαίνει.

«Ανάλογα με την επιλεγμένη χειρουργική διαδικασία, οι ασθενείς σημειώνουν απώλεια βάρους ίση με το 10 – 35% του συνολικού σωματικού βάρους τους σε διάστημα δύο έως τριών ετών μετά την επέμβαση! Οι περισσότεροι, μάλιστα, διαπιστώνουν ότι χρειάζονται λιγότερα φάρμακα για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων παθήσεών τους, ενώ πολλοί διακόπτουν εντελώς τα φάρμακα που λαμβάνουν».

Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας προστίθενται στον μεγάλο όγκο ευρημάτων προηγούμενων ερευνών, που εξαίρουν τα άμεσα και έμμεσα οφέλη της βαριατρικής χειρουργικής. Αρκεί η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής να εξατομικεύεται και να γίνεται υπεύθυνα.