Η οικονομική κρίση μειώνει την πρόωρη θνησιμότητα;

Η ύφεση κάνει κακό στην ψυχική υγεία, αλλά όχι στο προσδόκιμο ζωής, το οποίο μπορεί και να αυξηθεί λόγω της οικονομικής κρίσης, σύμφωνα με μια νέα έρευνα Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς.

Η μελέτη είναι η πρώτη που προχωρά συστηματικά σε ολοκληρωμένη αξιολόγηση όλων των έως τώρα ερευνών σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης πάνω στην υγεία των ανθρώπων.

Μια σημαντική διαπίστωση –που γίνεται επίσης για πρώτη φορά- είναι ότι, για διάφορους λόγους, σχεδόν όλες (συνολικά το 96%) οι σχετικές μελέτες χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό μεροληψίας, συνεπώς τα συμπεράσματά τους πρέπει να λαμβάνονται υπόψη με σχετική επιφύλαξη. Γι’ αυτό, οι ερευνητές ζητούν να υπάρξουν περισσότερες και κυρίως καλύτερες εμπειρικές μελέτες πάνω στο ζήτημα.

Ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια Γιάννης Ιωαννίδης (αναγνωρισμένος διεθνώς ειδικός πάνω στην αξιολόγηση άλλων επιστημονικών μελετών) και η δρ Χαριτίνη Σταυροπούλου της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου City του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό “British Medical Journal”, έβαλαν στο μικροσκοπιό τους 41 έρευνες, από τις οποίες οι περισσότερες αφορούσαν την Ισπανία (δέκα), την Ελλάδα (εννέα) και τη Βρετανία (επτά), καλύπτοντας τα χρόνια της κρίσης (2008-2015).

Η αξιολόγηση όλων αυτών των μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κρίση αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά αυτοκτονιών, ιδίως μεταξύ των ανδρών (κυρίως των ανέργων), αλλά ανάλογη αύξηση δεν παρατηρείται στις αυτοκτονίες των γυναικών. Εξάλλου, η κρίση συνδέεται με αύξηση των ψυχικών παθήσεων όπως η κατάθλιψη, ιδίως στις γυναίκες.

Από την άλλη όμως, διαφαίνεται μια διαφορετική εικόνα αναφορικά με τη θνησιμότητα, η οποία δεν επηρεάζεται ή ακόμη και μειώνεται στα χρόνια της κρίσης. Κάτι τέτοιο παρατηρήθηκε επίσης κατά την μεγάλη ύφεση στις ΗΠΑ των ετών 1929-39, όταν το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε, αλλά δεν συνέβη στην μετακομμουνιστική Ρωσία της περιόδου 1989-94, όταν το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτή η θετική εξέλιξη (μείωση πρόωρης θνησιμότητας) πιθανώς οφείλεται στο ότι, λόγω της οικονομικής στενότητας, οι άνθρωποι αναγκάζονται να ζουν πιο λιτά και –τελικά- πιο υγιεινά.

Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η ύφεση εντείνει τις ανισότητες και επιδρά πιο αρνητικά στην υγεία των μεταναστών, ιδίως των παράτυπων που δεν έχουν κοινωνική ασφάλιση. Η υγεία τους επιδεινώνεται περισσότερο σε σχέση με την υγεία των ντόπιων στη διάρκεια της ύφεσης.