Γιατί ξαναπαίρνω τα κιλά που χάνω;

Όταν ο στόχος επιτευχθεί και χάσετε τα παραπάνω κιλά που είχατε, έρχεται η συντήρηση, η προσπάθεια για τη διατήρηση του σωματικού βάρους σε βάθος χρόνου και αυτή είναι μια δύσκολη διαδικασία. Σύμφωνα με την κλινική διαιτολόγο–διατροφολόγο Ευγενία-Ιωάννα Παπαδήμα, «οι περισσότεροι που τελειώνουν ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, χάνουν περίπου 10% του αρχικού τους βάρους. Το δυσοίωνο είναι πως οι περισσότεροι ξαναπαίρνουν τα 2/3 του βάρους που έχασαν μέσα σε 1 έτος, ενώ σχεδόν όλοι ξαναπαίρνουν όλο το βάρος που έχασαν μέσα σε 5 έτη». Αυτή η ανακύκλωση του βάρους που άλλοτε γίνεται πιο γρήγορα και άλλοτε πιο αργά δεν ωφελεί.

Το φαινόμενο αυτό, μας λέει η κ. Παπαδήμα, δεν είναι καινούριο και είναι γνωστό ως το «φαινόμενο γιο-γιο» ή «ο φαύλος κύκλος των κιλών». Δεν είναι μόνο ότι κανείς ξαναπαίρνει τα κιλά που έχει χάσει, είναι και ότι κάθε φορά η πορεία προς την απώλεια ( ή την επίτευξη του επιθυμητού βάρους) γίνεται όλο και πιο δύσκολη.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Σύμφωνα με τη διαιτολόγο, αυτό γίνεται γιατί με την απώλεια σωματικού βάρους χάνεται τόσο λίπος όσο και υγρά αλλά και μυϊκή μάζα, αλλά όταν επανακτάται το χαμένο βάρος κερδίζεται περισσότερο λίπος, με αποτέλεσμα να μειώνεται η μυϊκή μάζα. Έτσι, ενώ κανείς σκέφτεται πως απλώς επέστρεψε στα κιλά που είχε πριν, η αλήθεια είναι πως στα ίδια κιλά έχει αλλάξει η σύσταση σώματος. Αυτό σημαίνει πως έχει περισσότερο λιπώδη ιστό και λιγότερη μυϊκή μάζα, οπότε και χαμηλότερο μεταβολικό ρυθμό (δηλαδή κάνει λιγότερες καύσεις).

Συχνά αυτή η επιστροφή του χαμένου βάρους προκαλεί συναισθήματα άγχους, απογοήτευσης, αποτυχίας και αποφυγής. Αλλά οι επιπτώσεις στην υγεία δε σταματούν εδώ. Με την αυξομείωση αυτή μεγαλώνει ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη, εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα και καταπονούνται οι αρθρώσεις.

Πως μπορείτε αποφύγετε το «σκαμπανέβασμα»; Όπως επισημαίνει η κ. Παπαδήμα, «εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα απώλειας στα μέτρα σας, χωρίς να στερείστε και να εκτοπίζετε από τη διατροφή σας τα αγαπημένα σας φαγητά. Όσο πιο γρήγορα και απότομα χάσετε το βάρος σας, όσο πιο πολύ «αυτομαστιγωθείτε» για να πετύχετε το στόχο σας, τόσο πιο γρήγορα θα ξαναπάρετε αυτά τα κιλά. Σκεφτείτε πως βιολογικά ο οργανισμός σας επιζητά ομοιόσταση, δηλαδή τείνει να επανέρχεται στην πρότερη φάση».

Η διαιτολόγος συμβουλεύει να κάνετε μικρές αλλαγές στη διατροφή σας και όχι απότομες εισαγωγές και εξαγωγές τροφών από το διαιτολόγιό σας. Σύμφωνα με την πρόσφατη θεωρία του «ενεργειακού κενού», η απότομη αλλαγή πυροδοτεί την αντίσταση του οργανισμού, ενώ οι μικρές αλλαγές γίνονται πιο εύκολα αποδεκτές. Υπάρχει ένα εύρος θερμίδων που δεν αντιλαμβάνεστε τις διαφορές (λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο φαγητό) π.χ. 100-200 Kcal και με αυτόν τον τρόπο μπορείτε σε βάθος χρόνου να χάσετε βάρος ανώδυνα.

Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων το υγιές βάρος δεν είναι μορφή δίαιτας αλλά τρόπος ζωής. Στοχεύστε στην αλλαγή του τρόπου ζωής σας με μικρές αλλαγές που θα διαρκέσουν στο χρόνο. Συστήνεται να κάνετε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές, να βάλετε την άσκηση στη ζωή σας με τη συχνότητα και τον τρόπο που θα επιλέξετε, καθώς και να αυτοαξιολογείστε σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. με την τήρηση ημερολογίου διατροφής).