Γιατί εμφανίζονται τα εξανθήματα του καλοκαιριού;

Οι θερινοί μήνες είναι η κατ’ εξοχήν εποχή των εξανθημάτων, αφού το δέρμα είναι πιο εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης και στο περιβάλλον με συνέπεια να εκδηλώνει διάφορα συμπτώματα και διαταραχές.

«Το πιο συχνό δερματικό σύμπτωμα είναι ο κνησμός, ο οποίος συχνά οφείλεται σε προφανείς αιτίες όπως τα τσιμπήματα των εντόμων ή η ξηροδερμία. Υπάρχουν όμως και πολλές περιπτώσεις στις οποίες οφείλεται σε εξανθήματα που χρειάζονται διάγνωση από έναν ειδικό για να καθοριστεί το είδος της θεραπείας που μπορεί να χρειάζονται», αναφέρει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος.

Το εξάνθημα από τη ζέστη (ή θερινή ιδρώα) είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά. Οφείλεται στον υγρό, ζεστό καιρό και προκαλείται από την απόφραξη των πόρων των ιδρωτοποιών αδένων μέσα από τους οποίους διέρχεται ο ιδρώτας για να φτάσει στην επιφάνεια του δέρματος και να εξατμιστεί για να το δροσίσει. Η απόφραξη έχει ως αποτέλεσμα να «παγιδεύεται» ο ιδρώτας κάτω από την επιδερμίδα και να δημιουργούνται πολυάριθμες μικροσκοπικές φλύκταινες (σπυράκια) που προκαλούν κνησμό.

Το εξάνθημα από τη ζέστη έχει ροζ ή κόκκινο χρώμα, συμβαίνει πολύ συχνά στα μωρά αλλά και στους μεγάλους, και εκδηλώνεται συνήθως στις πτυχές του δέρματος ή στα τμήματά του όπου τα ρούχα προκαλούν τριβή (π.χ. στον αυχένα).

Συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία έπειτα από λίγες μέρες. Για να το αντιμετώπισετε και να μην το ξαναεμφανίσετε, να φοράτε ελαφρά ρούχα, από υφάσματα που «αναπνέουν» (να προτιμάτε τα 100% βαμβακερά, να αποφεύγετε τα συνθετικά) ώστε να επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα και να αποφεύγετε το καλοκαίρι τις «βαριές» καλλυντικές κρέμες ή αλοιφές που μπορεί να αποφράξουν τους πόρους των ιδρωτοποιών αδένων.

Αν το εξάνθημα από τη ζέστη δεν υποχωρήσει σε 3-4 ημέρες, αν επιδεινωθεί ή αν συνοδεύεται από συμπτώματα όπως πυρετός ή ο πόνος, πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως σε έναν γιατρό.

Οι δερματοφυτιάσεις επίσης είναι πολύ συνηθισμένες το καλοκαίρι. Οφείλονται σε μύκητες και η πιο γνωστή απ’ όλες είναι το «πόδι του αθλητή», που συνήθως αναπτύσσεται ανάμεσα στα δάκτυλα των ποδιών αλλά από εκεί μπορεί να εξαπλωθεί. Μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 17% των ατόμων που συχνάζουν σε πισίνες εκδηλώνουν πόδι του αθλητή, το οποίο είναι επίσης πολύ συνηθισμένο σε όσους περπατούν ξυπόλητοι στα γυμναστήρια.

Όπως εξηγεί ο Δρ. Μιχελάκης, η πιθανότητα εκδήλωσης της συγκεκριμένης μυκητίασης είναι αυξημένη σε όσους φορούν καθημερινά τα ίδια κλειστά παπούτσια, ιδρώνουν πολύ στα πόδια, κρατούν τα πόδια τους βρεγμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα και έχουν κάποια αμυχή στο δέρμα ή μικροτραυματισμό στο νύχι.

Το πόδι του αθλητή είναι μεταδοτικό και γι’ αυτό δεν πρέπει κανείς να μοιράζεται τα παπούτσια ή τις κάλτσες του, ούτε να περπατάει ξυπόλητος σε κοινόχρηστους υγρούς χώρους, όπως γύρω από τις πισίνες, στα κοινόχρηστα ντους κ.λπ.

Η εμφάνιση της συγκεκριμένης δερματοφυτίασης είναι πολύ χαρακτηριστική: ανάμεσα στα δάκτυλα εμφανίζονται ρωγμές στο δέρμα, το οποίο ξεφλουδίζει, μπορεί να σχηματίζει φλύκταινες με κρούστα και μπορεί να έχει διαφυγή υγρού. Η περιοχή είναι επίσης κόκκινη και προκαλεί κνησμό.

Αν παρουσιάσετε τέτοια συμπτώματα, πρέπει να κάνετε αντιμυκητισιακή θεραπεία με ειδική αλοιφή που χορηγείται και χωρίς ιατρική συνταγή. Αν όμως το εξάνθημα αρχίσει να εξαπλώνεται στις πτέρνες ή μολύνει τα νύχια ή αν τα συμπτώματά σας επιμένουν επί περισσότερο από μία-δύο εβδομάδες, πρέπει να πάτε στον δερματολόγο.

Η κνίδωση επίσης είναι συνηθισμένη το καλοκαίρι. «Μπορεί να προκληθεί από διάφορα αλλεργιογόνα, στα οποία περιλαμβάνονται από τσιμπήματα εντόμων και λήψη φαρμάκων έως κατανάλωση ορισμένων τροφίμων. Εισπνοή αλλεργιογόνων ουσιών αλλά και λοιμώξεις. Μερικές φορές μπορεί να εκδηλώνεται όταν το άτομο περνάει περίοδο ακραίου στρες, εκτίθεται υπερβολικά στη ζέστη ή ιδρώνει στον υπερθετικό βαθμό», λέει ο Δρ. Μιχελάκης.

Η κνίδωση δημιουργεί χαρακτηριστικούς πομφούς (βλάβες) στο δέρμα. Πρόκειται για κόκκινα «εξογκώματα» (επάρσεις), που έχουν λευκωπό χρώμα και σαφή όρια, και περιβάλλονται από έναν κοκκινωπό «δακτύλιο» (άλως). Οι πομφοί αυτοί μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, να μεγαλώνουν και να εξαπλώνονται, να ενώνονται με άλλους, να εξαφανίζονται και να επανεμφανίζονται.

Όταν το πρόβλημα είναι ήπιο, μπορεί να εξαφανιστεί μόνο του μέσα σε λίγες ώρες. Να καταπραΰνετε τον κνησμό με ένα αντισταμινικό και να αποφεύγετε το καυτό μπάνιο και τα στενά ρούχα. Αν η κνίδωσή σας δεν ανταποκριθεί στο αντισταμινικό, πρέπει να σας εξετάσει ο δερματολόγος γιατρός για να αποκλείσει τυχόν άλλα προβλήματα.

Αν η κνίδωση είναι σοβαρή ή έχετε συμπτώματα αναφυλαξίας όπως διόγκωση (πρήξιμο) στο πρόσωπο, στα χείλη, στα μάτια ή/και στη γλώσσα, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα ότι κλείνει ο λαιμός σας ή απώλεια αισθήσεων, χρειάζεστε επειγόντως ιατρική φροντίδα, γιατί η αναφυλαξία είναι μία απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση.

Άλλα συνηθισμένα εξανθήματα του καλοκαιριού είναι οι φωτοδερματίτιδες (είναι  δερματικές αντιδράσεις που προκαλούνται από την επίδραση του ήλιου σε κάποιον φωτοευαίσθητο παράγοντα στο δέρμα, όπως είναι τα μόρια από το άρωμα που φοράει κάποιος), ο «κνησμός του κολυμβητή» που οφείλεται σε παράσιτο των ανοικτών θαλασσών, τα εξανθήματα από τα τσιμπήματα θαλάσσιων οργανισμών, σπανιότερα το πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός κ.λπ., κάθε ένα από τα οποία χρειάζεται τη δική του αντιμετώπιση, καταλήγει ο Δρ. Μιχελάκης.