Φοβίες… μπορεί να είναι στα γονίδιά σας

Έχετε κάποια φοβία; Φοβάστε τα αεροπλάνα ή τα ύψη; Σύμφωνα με νέες έρευνες στο πεδίο της νευροεπιστήμης, είναι πολύ πιθανό να έχετε κληρονομήσει τις φοβίες σας… από τη γιαγιά σας.

 

 Δαγενεακή επιγενετική κληρονομικότητα

Η καθιερωμένη μέχρι τώρα πεποίθηση ήταν ότι οι μνήμη και οι εμπειρίες μιας γενιάς μεταφέρονται στην επόμενη μέσα από διαδικασίες μάθησης ή μέσω των προσωπικών βιωμάτων. Επίσης, οι φοβίες θεωρούνταν το κατάλοιπο μιας τραυματικής εμπειρίας από το ίδιο το άτομο. Ωστόσο, μια σειρά πειραμάτων οδήγησε στο συμπέρασμα οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το γενετικό υλικό ενός ατόμου και να μεταφέρει τη φοβία στους απογόνους του, ακόμη και αν αυτοί δεν έχουν ζήσει το τραυματικό γεγονός.

 

Τα πειράματα

Οι ερευνητές του Τμήματος Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα, με επικεφαλής τον δρα Μπράιαν Ντίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», εκπαίδευσαν μια γενιά ποντικιών να αποφεύγουν την οσμή της χημικής ουσίας ακετοφαινόνης, συνδέοντάς την με ένα ήπιο ηλεκτροσόκ.

Στη συνέχεια, διαπιστώθηκε ότι τα ζώα πέρασαν αυτή την αποστροφή τους στην μεθεπόμενη γενιά, ακόμη και αν αυτή δεν είχε ποτέ πριν συναντήσει αυτή την μυρωδιά. Συνεπώς, το αρνητικό συναίσθημά τους ήταν προϊόν βιολογικής μνήμης  το οποίο κληρονόμησαν από τους προγόνους τους.

Η διαχρονική μετάδοση μιας φοβικής συμπεριφοράς γίνεται μέσω χημικών – γενετικών αλλαγών, που μεταβάλλουν την ευαισθησία του νευρικού συστήματος τόσο των προγόνων, όσο και των απογόνων, έτσι ώστε κάθε επόμενη γενιά να αντιδρά με παρόμοιο φοβικό τρόπο στο ίδιο ερέθισμα. Ο ακριβής βιολογικός μηχανισμός δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός.

 

Τα νέα αυτά δεδομένα φέρνουν στο προσκήνιο την ιστορική διαμάχη στην ιστορία της εξελικτικής επιστήμης του Λαμάρκ με το Δαρβίνο. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ πρότεινε τη θεωρία της κληρονομικότητας των επίκτητων χαρακτηριστικών, ενώ αργότερα ο Δαρβίνος εισήγαγε τη θεωρία της φυσικής επιλογής  υποστηρίζοντας ότι οι οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους.

Τα πειράματα αποδεικνύουν ότι έχουμε ακόμη πολλά στοιχεία να ανακαλύψουμε για τον τρόπο που εξελίσσεται το ανθρώπινο είδος αλλά δίνει και ελπίδες για καλύτερη αντιμετώπιση των μετατραυματικών διαταραχών και των φοβιών.